Embedded Files
Περιγραφή των δημοσιευμάτων από εφημερίδες
Πληροφορίες από τον Τύπο
Στο κείμενο που ακολουθεί παρατίθενται πληροφορίες για τα δημισεύνατα που εντοπίστηκαν σε εφημερίδες εποχής αναφορικά με τα θέματα του GraecoBulgarica Project
1) Στο δημοσίευμα της εφημερίδας Βυζαντίς (22 Απριλίου 1883), γίνεται αναφορά για την άφιξη του ηγεμόνος Αλεξάνδρου Μπάτενμπεργκ (1879 – 1886) στο λιμάνι του Πειραιά, ο οποίος προηγουμένως βρισκόταν στους Αγίους Τόπους, στην Ιερουσαλήμ. Ο ηγεμόνας Μπάτενμπεργκ, ο οποίος επισκεπτόταν την Αθήνα μαζί με τον αδελφό του, χαρακτηρίζεται ως ο πρώτος ηγεμόνας από την περιοχή των Βαλκανίων, που επισκέπτεται την Ελλάδα μετά την ίδρυση του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους. Η επίσκεψή του δημιουργούσε προοπτικές συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, δηλαδή την απελευθέρωση των Χριστιανών ομοεθνών τους.
2) Στο ακόλουθο δημοσίευμα της εφημερίδας Βυζαντίς (26 Απριλίου) αναφέρεται ότι στις 22 Απριλίου 1883, ο ηγεμόνας Αλέξανδρος Μπάτενμπεργκ και ο αδελφός του, αφού κατέφθασαν στον Πειραιά, επισκέφθηκαν την επομένη τα βασιλικά ανάκτορα στην Δεκέλεια, για την εορτή της ημέρας του Αγίου Γεωργίου, αλλά και της ονομαστικής εορτής του βασιλέως της Ελλάδας Γεωργίου του Α΄ του Γκλύξμπουργκ (1863 – 1913), η οποία περιγράφεται αναλυτικά εν συνεχεία. Μεταξύ άλλων αναφέρεται η επίσκεψη του ηγεμόνος Μπάτενμπεργκ στον πρωθυπουργό της Ελλάδας Χαρίλαο Τρικούπη (1882 – 1885) και η αναχώρηση του την ίδια ημέρα με προορισμό την ηγεμονία του Μαυροβουνίου.
3) Στο δημοσίευμα της εφημερίδας Έλεγχος για την επίσκεψη των Βουλγάρων φοιτητών στην Αθήνα κατά το δεύτερο δεκαήμερο του Απριλίου του 1911 αναφέρεται ότι προς τιμήν τους παρατέθηκε δείπνο, στο οποίο παρευρισκόταν ο Κωνσταντίνοβ Κερμετσίεβ, ο διευθυντής της εφημερίδας Βόλγας. Η εφημερίδα Βόλγας εκδιδόταν στο Αστραχάν της Ρωσικής Αυτοκρατορίας από το 1907 και την περίοδο που γίνεται λόγος είχε γνωρίσει σημαντική άνθηση (Газета «Волга»: оппозиция в дореволюционной прессе Астрахани) Η παρουσία του Κερμετσίεβ στο δείπνο για τους Βούλγαρους φοιτητές μαζί με τον επονομαζόμενο αντιπρόσωπο της Βουλγαρικής κυβέρνησης Στ. Ιβανόβ, μας οδηγεί στο να ισχυριστούμε ότι επίσκεψή των φοιτητών εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο του πολιτικού σχεδίου που ξεκίνησε αρχικά ως ιδέα του κινήματος του Νεοσλαβισμού για την πραγματοποίηση της πολιτισμικής, οικονομικής και πολιτικής ένωσης των Σλαβικών κρατών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης υπό την Ρωσία, στην οποία συμπεριλήφθη και η Ελλάδα, πριν από το ξέσπασμα του Βαλκανικού Πολέμου. Η ιδέα αυτή φάνηκε να παίρνει σάρκα και οστά με την πραγματοποίηση του Σλαβικού Συνεδρίου στην Σόφια το 1910[1]. Επίσης αναφέρεται ότι μετά το πέρας του δείπνου πραγματοποιήθηκε ρίψη πυροτεχνημάτων με τα χρώματα της σημαίας της Βουλγαρίας.
4) Στο δημοσίευμα της εφημερίδας Έλλην Τύπος (20 Απριλίου 1883) αναφέρεται ότι συν τοις άλλοις η επίσκεψη του ηγεμόνος Αλεξάνδρου Μπάτενμπεργκ στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε όχι μόνο υπό την προοπτική της συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας για την απελευθέρωση των ομοεθνών Χριστιανών από την Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά και στο πλαίσιο της εύρεσης ενός αντίβαρου στο ενδεχόμενο της ένταξης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην Τριπλή Συμμαχία (Γερμανία, Αυστροουγγαρία και Ιταλία).
5) Στο δημοσίευμα της εφημερίδας Ερμής της Ερμούπολης (12 Απριλίου 1883) αναφέρεται ότι σύμφωνα με εφημερίδες από το χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο σκοπός του ταξιδιού του Αλεξάνδρου Μπάτενμπεργκ δεν ήταν μόνο το ενδεχόμενο μίας ελληνοβουλγαρικής, αλλά μίας διαβαλκανικής συνεργασίας - συμμαχίας, που θα στρεφόταν εναντίον της Αυτοκρατορίας. Το επιχείρημα στηρίζεται στο γεγονός ότι αμέσως μετά την επίσκεψή του στην Αθήνα, ο ηγεμόνας Αλέξανδρος Μπάτενμπεργκ επισκέφθηκε το Μαυροβούνιο - είχαν προηγηθεί επίσης και οι επισκέψεις του στα βασίλεια της Σερβίας και της Ρουμανίας. Η αναφορά αυτή, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι επιβεβαιώνει την πληροφορία της εφημερίδας Έλλην Τύπος ότι επιχειρούνταν να βρεθεί ένα ισχυρό αντίβαρο εντός μίας πιθανής Βαλκανικής Συμμαχίας, ίσως ακόμα και Βαλκανικής Τριπλής Συμμαχίας (Βουλγαρία, Ελλάδα, Μαυροβούνιο ή Βουλγαρία, Σερβία, Ρουμανία), απέναντι στο ενδεχόμενο να προστεθεί και η Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Ευρωπαϊκή Τριπλή Συμμαχία.
6) Στο δημοσίευμα αυτό της εφημερίδας Ερμής της Ερμούπολης (21 Απριλίου 1883) υπάρχει η πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία ότι πριν από την άφιξη του στην Αθήνα από τους Αγίους Τόπους ο ηγεμόνας Αλέξανδρος Μπάτενμπεργκ αφίχθη στην Ερμούπολη της Σύρου, όπου έτυχε θερμής υποδοχής. Επίσης, αναφέρεται ότι η μεταφορά του ηγεμόνος πραγματοποιούνταν μέσω ενός πλοίου του Ρωσικού πολεμικού ναυτικού, που μας οδηγεί στον ισχυρισμό ότι το προαναφερθέν ενδεχόμενο της πραγματοποίησης μίας Βαλκανικής αντίστοιχης Τριπλής Συμμαχίας, υποστηριζόταν από την Ρωσική Αυτοκρατορία. Ο ισχυρισμός αυτός στηρίζεται στα κείμενα της έκδοσης με τίτλο Славянские форумы и проблемы славяноведения: Сборник статей. М. [Τα σλαβικά φόρουμ και τα προβλήματα των Σλαβικών σπουδών. Συλλογή άρθρων] (2008), σύμφωνα με τα οποία η Τριπλή Συμμαχία μεταξύ της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Αυστροουγγαρίας είχε αντισλαβικό, αντιρωσικό πρόσημο, από το φόβο που προκαλούσε, κυρίως στην Αυστροουγγαρία, η παρουσία Σλαβικών πληθυσμών εντός των συνόρων της και το ενδεχόμενο των διασυνδέσεών τους με την Ρωσική Αυτοκρατορία μετά την πραγματοποίηση του Σλαβικού συνεδρίου της Πράγας το 1867, με στόχο την απελευθέρωσή τους.
7) Στο δημοσίευμα της Εφημερίδας του Κορομηλά (24 Απριλίου 1883) αναφέρεται η αναχώρηση του ηγεμόνος Αλεξάνδρου Μπάτενμπεργκ από το λιμάνι του Πειραιά, όπου τον συνόδευσε ο βασιλιάς της Ελλάδος Γεώργιος ο Α΄, από όπου και τον παρέλαβε το ελληνικό πολεμικό πλοίο Ναύαρχος Μιαούλης. Η αναφορά ότι το συγκεκριμένο πλοίο αυτό αναχώρησε από τον Πειραιά για το Καλαμάκι, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι εκεί βρισκόταν το Ρωσικό πολεμικό πλοίο που αναφέρεται στην εφημερίδα Ερμής, το οποίο και θα τον παραλάμβανε για να συνεχίσει την πορεία του.
8) Στο επόμενο δημοσίευμά της (25 Απριλίου 1883), στην Εφημερίδα επιβεβαιώνεται ουσιαστικά το γεγονός ότι η βαλκανικές περιοδείες του Μπάτενμπεργκ είχαν σαν στόχο την δημιουργία ενός Βαλκανικού Συνασπισμού. Ο Βαλκανικός αυτός συνασπισμός όμως, εξυπηρετούσε και έναν δεύτερο στόχο: όχι μόνο την ένταξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην Τριπλή Συμμαχία της Γερμανίας, της Αυστροουγγαρίας και της Ιταλίας, αλλά και την αποτροπή του ενδεχομένου άσκησης από αυτές τις χώρες - κυρίως την Αυστροουγγαρία και την Γερμανία, στην δυτική και κεντρική περιοχή της Βαλκανικής χερσονήσου μέχρι και την Μακεδονία. Το ενδιαφέρον της Αυστροουγγαρίας για την συγκεκριμένη περιοχή επιβεβαιώνουν οι μονογραφίες του Χένρυ Κίσινγκερ (1923 - 2023) και του Ευάγγελου Κωφού (1934 - 2022) με τίτλους Diplomacy [Διπλωματία] (1994) και Η Ελλάδα και το Ανατολικό Ζήτημα 1875 - 1881. Από τις επαναστάσεις Βοσνίας - Ερζεγοβίνης στην ενσωμάτωση της Θεσσαλίας (2001) αντίστοιχα. Από την άλλη η Εφημερίδα του Κορομηλά επιχειρεί να διαψεύσει το ενδεχόμενο αυτός ο Βαλκανικός Συνασπισμός να υποκινείται από την Ρωσική Αυτοκρατορία.
9) Στο δημοσίευμα της Εστίας (9 Απριλίου 1911) τονίζεται ο συμβολισμός της επίσκεψης των Βουλγάρων φοιτητών στην Αθήνα με το ενδεχόμενο διακρατικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας. Τονίζεται επίσης ότι το παραπάνω ενδεχόμενο ενισχύεται από την σχετική γειτνίαση μεταξύ των λαών της Ελλάδας και της Βουλγαρίας.
10) Στο επόμενο δημοσίευμα της Εστίας (11 Απριλίου 1911) επιβεβαιώνεται το γεγονός της πολιτικής σημασίας της επίσκεψης των Βουλγάρων φοιτητών στην Αθήνα. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η αναφορά στο αμέσως προηγούμενο δημοσίευμα της Εστίας περί γειτνίασης μεταξύ των δύο λαών, γινόταν για το χώρο της Μακεδονίας, που κατοικούνταν από ελληνικό και βουλγαρικό πληθυσμό και βρισκόταν υπό τον οθωμανικό έλεγχο. Γειτνίαση εννοούνταν η πραγματοποίηση ενός αντιοθωμανικού μετώπου ειδικότερα δε από το γεγονός, ότι σύμφωνα με την ίδια την εφημερίδα αυτή, οι χριστιανικός, ελληνικός και βουλγαρικός πληθυσμός της περιοχής κινδύνευε από την νέα πολιτική του Παντουρκισμού και του Πανισλαμισμού που είχαν αρχίσει να εφαρμόζουν οι Νεότουρκοι, τότε, το 1911, που έκανε επιτακτική την ανάγκη μίας διαβαλκανικής συνεργασίας. Από την άλλη γίνεται αναφορά στο ότι το ενδεχόμενο μίας διαβαλκανικής συνεργασίας έτυχε της προσοχής της Μεγάλης Βρετανίας, μέσω της αναφοράς του στην εφημερίδα Times, μέσω του ανταποκριτή της στην Αθήνα, Μπάουτσερ. Η προσοχή από την Βρετανία δινόταν ειδικότερα από το γεγονός ότι θα θίγονταν ζωτικά συμφέροντα στην περιοχή αν ξέσπαγε πόλεμος των Βαλκανικών κρατών εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που θα κατέληγε στον διαμελισμό της. Ενισχυόταν μάλιστα από το γεγονός ότι από το 1911 η διαβαλκανική συνεργασία υποστηριζόταν από την Ρωσική διπλωματία, για να αποτελέσει ανάχωμα στην επιρροή που ασκούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και κατ' επέκταση στο κομμάτι της Βαλκανικής που ελεγχόταν από αυτήν η Γερμανία και η Αυστροουγγαρία[2]. Ο συγγραφέας, εδώ, βασίζει το επιχείρημά του στην επίσκεψη των Βουλγάρων φοιτητών στον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο.
11) Την ίδια ημέρα (11η Απριλίου) στην Εστία παρουσιάζονται στιγμιότυπα από την επίσκεψη των Βουλγάρων φοιτητών στην Αθήνα και το Πανεπιστήμιο. Η προσοχή, όμως, επικεντρώνεται στην αναφορά ότι μεταξύ των Βουλγάρων φοιτητών που επισκέφθηκαν την Αθήνα, υπάρχουν και πολλοί σοσιαλιστές, όπως και ότι μεταξύ του φοιτητικού κόσμου της Βουλγαρίας, κυκλοφορούσε η ιδέα περί Βαλκανικής Ομοσπονδίας. Εδώ θα πρέπει να γίνουν τα εξής σχόλια: Μετά την Απελευθέρωση της Βουλγαρίας το 1878 και κυρίως μετά την Ένωση με την Ανατολική Ρωμυλία το 1885, δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη του σοσιαλιστικού κινήματος στην χώρα. Στενή ήταν η επικοινωνία μεταξύ των Βουλγάρων σοσιαλιστών, και ιδίως του ηγετικού στελέχους τους Ντίμιταρ Μπλαγκόεβ (1856 – 1924) με τους Ρώσους Μπολσεβίκους. Τα παραπάνω κατέστησαν το κόμμα των Βουλγάρων σοσιαλιστών, που ιδρύθηκε το 1891, και το 1894 και 1903 μετονομάστηκε σε Βουλγαρικό Εργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και Βουλγαρικό Εργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα των Στενών Σοσιαλιστών αντίστοιχα, ως ένα από τα πιο ενεργά της Δευτέρας Σοσιαλιστικής Διεθνούς, που ιδρύθηκε το 1889. Η ισχύς του κόμματος αυτού επιβεβαιώνεται και από την Εστία. Η Δεύτερη Σοσιαλιστική Διεθνής έδινε προσοχή στο Μακεδονικό Ζήτημα, διαβλέποντας τον κίνδυνο να προκληθεί γενικευμένη βαλκανική σύρραξη από αυτό. Το αποτέλεσμα ήταν να λάβει χώρα το Δεκέμβριο του 1909 στο Βελιγράδι με πρωτοβουλία του Μπλαγκόεβ η Α΄ Βαλκανική Σοσιαλδημοκρατική Συνδιάσκεψη, η οποία επικύρωσε την ίδρυση Βαλκανικής Σοσιαλδημοκρατικής Ομοσπονδίας, άμεσος στόχος της οποίας ήταν η δημιουργία Βαλκανικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Στην Συνδιάσκεψη του Βελιγραδίου έλαβαν μέρος εκπρόσωποι του Βουλγαρικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος των Στενών Σοσιαλιστών, του Σερβικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και του πρωτοεμφανιζόμενου Ελληνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Το Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα ιδρύθηκε μόλις το 1909 υπό τον Πλάτωνα Δρακούλη, ο οποίος αναφέρεται από την Εστία, όμως δεν ήταν τόσο σημαίνον όσο το Βουλγαρικό. Σύμφωνα με τον μελετητή Βεσελίν Χατζινικόλοβ στην μονογραφία του με τίτλο Интернационалистическите традиции на Българската Комунистическа Партия [Διεθνιστικές παραδόσεις του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος] (1962) η Συνδιάσκεψη του Βελιγραδίου ήταν το πρώτο βήμα για την πραγματοποίηση της Ομοσπονδίας αυτής. Πράγματι, στα ακόλουθα χρόνια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, πραγματοποιήθηκε μία διαβαλκανική συνδιάσκεψη στην Σόφια το Φεβρουάριο του 1915 και τον Ιούλιο του ίδιου έτους, στο Βουκουρέστι, η Β΄ Βαλκανική Συνδιάσκεψη. Στην Συνδιάσκεψη εκτός των Βουλγάρων αντιπροσώπων που είχαν την πρωτοκαθεδρία, παρευρέθηκαν από κοινού αντιπρόσωποι από την Ελλάδα, την Σερβία, αλλά και την Ρουμανία. Σύμφωνα με ένα από τα ηγετικά στελέχη του Βουλγαρικού κόμματος, του Βασίλ Κολάροβ (1877 - 1950), η παρουσία εκεί του Έλληνα αντιπροσώπου, του Ελληνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, που είχε ήδη αρχίσει να αναπτύσσεται, ήταν πολύ σημαντική, γιατί αποτελούσε τον τελευταίο κρίκο για την πραγματοποίηση αυτής της Βαλκανικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, με σκοπό να τεθεί ένα τέλος στις όποιες διαβαλκανικές αντιπαλότητες είχαν ξεσπάσει εκείνο το διάστημα. Η απόφαση που πάρθηκε στην Συνδιάσκεψη αυτή, η οποία διαβάστηκε από τον Γκεόργκι Ντιμιτρόβ (1882 - 1949) αφορούσε τη διεξαγωγή αγώνος για ειρήνη, ομοσπονδία μεταξύ των Βαλκάνιων εργατών, για σοσιαλισμό και συνεργασία με τους Ρώσους Μπολσεβίκους και έτσι αποφασίστηκε η δημιουργία της Βαλκανικής Εργατικής Σοσιαλδημοκρατικής Ομοσπονδίας, πρόεδρος της οποίας ορίστηκε ο Κρίστο Ρακόβσκι (1873 - 1941). Έτσι, η ισχύς αυτή του Βουλγαρικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, το οδήγησε στην συνέχεια να καταλάβει σημαντική θέση στην Τρίτη Διεθνή, την Κομμουνιστική Διεθνή, από το 1919 και στην Βαλκανική Κομμουνιστική Ομοσπονδία, από το 1920, η οποία αποτέλεσε μετεξέλιξη της Βαλκανικής Εργατικής Σοσιαλδημοκρατικής Ομοσπονδίας[3].
12) Στο δημοσίευμα της 12ης Απριλίου 1911 η Εστία αναφέρεται σε δεξιώσεις που πραγματοποιήθηκαν Αναφέρεται επίσης και στην δεξίωση που πραγματοποιήθηκε στο χώρο του Πανεπιστημίου των Αθηνών, στην οποία παρευρέθησαν οι Βούλγαροι φοιτητές και στην οποία, μεταξύ άλλων μίλησαν σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο πρύτανης της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, καθηγητής Ιστορίας, πολιτικός και εκδότης του περιοδικού Νέος Ελληνομνήμων από το 1904 Σπυρίδων Λάμπρος (1851 - 1919), επιβεβαιώνοντας, εκ νέου, ότι την παρούσα στιγμή επιβαλλόταν η συνεννόηση και η συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας και της Βουλγαρίας σε διακρατικό επίπεδο. Χαρακτηριστικό είναι ότι όλη την συγκεκριμένη δεξίωση παρακολούθησε ο ανταποκριτής της εφημερίδας Times Μπάουτσερ. δεξιώσεις πραγματοποιήθηκαν και σε άλλους χώρους, όπως η Βουλγαρική πρεσβεία των Αθηνών και τα γραφεία της Εφημερίδας των Κυριών. Στα γραφεία της Εφημερίδας των Κυριών πραγματοποιήθηκε δεξίωση, συγκεκριμένα για τις φοιτήτριες από την Βουλγαρία, που συμμετείχαν στην συγκεκριμένη επίσκεψη. Η Εφημερίδα των Κυριών, ήταν το έντυπο όργανο του ελληνικού γυναικείου - φεμινιστικού κινήματος, που εκδιδόταν από το 1887 από το ηγετικό στέλεχος αυτού, την Καλλιρόη Παρρέν (1861 - 1940), η οποία αναφέρεται από την Εστία[4]. Πάντως, σε συγκεκριμένο σημείο του δημοσιεύματος, γίνεται διακριτό ότι το αντίστοιχο Βουλγαρικό γυναικείο - φεμινιστικό κίνημα ήταν πιο ανεπτυγμένο από το αντίστοιχο ελληνικό, όπως επιβεβαιώνεται και από το άρθρο της Λίλια Ζαχάριεβα με τίτλο Η εμφάνιση της Βουλγαρικής Ένωσης Γυναικών και τα σωματεία στο Τσιρπάν [Възникване на Вългарски Женски Съюз и дружества на жените в Чирпан]. Σύμφωνα με το παραπάνω άρθρο, η ιστορία του γυναικείου - φεμινιστικού κινήματος στην Βουλγαρία ξεκινάει ήδη από το 1857, ενώ το 1899 ξεκίνησε η έκδοση της εφημερίδας Η φωνή των γυναικών [Женски глас].
13) Στις 13 Απριλίου του 1911, επίσης ο ανταποκριτής της Εστίας στην Βουλγαρία μεταδίδει την είδηση ότι προχωρούν με το νέο υπουργείο, οι εργασίες για την πραγματοποίηση της Βαλκανικής Συννενόησης, του Συνασπισμού εκ μέρους της Βουλγαρίας. Επρόκειτο για την νέα κυβέρνηση του Ιβάν Γκέσοβ (1911 - 1913), που σχηματίστηκε το Μάρτιο του 1911, με στόχο να γίνει πράξη η δημιουργία του Βαλκανικού Αντιοθωμανικού Μετώπου, που θα οδηγούσε στο ξέσπασμα του Βαλκανικού Πολέμου για την απελευθέρωση των ομοεθνών που βρίσκονται υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία[5].
14) Στις 13 Απριλίου του 1911 η Εστία δημοσιεύει ποίημα του σατιρικού ποιητή Γεωργίου Σουρή (1853 - 1919) από το περιοδικό Ρωμηός (1883 - 1918) με τίτλο Προς τους Βουλγάρους φοιτητάς, από την στροφή του οποίου "έχουμε και μεις και σεις σκλάβους αλύτρωτους, που μας στέλνουν στεναγμούς και αλυσίδων κρότους", είναι χαρακτηριστική για το σκοπό του ενδεχομένου της ελληνοβουλγαρικής συνεργασίας, ώστε να αποτελέσει και η Ελλάδα μέλος του παραπάνω αναφερόμενου Βαλκανικού αντιοθωμανικού συνασπισμού. Την ίδια ημέρα η δημοσίευση του άρθρου της Καλλιρόης Παρρέν με τίτλο Αι Βουλγαρίδες, αφιερωμένο στις φοιτήτριες από την Βουλγαρία, που έλαβαν μέρος στην επίσκεψη αυτή, αποτελεί, μεταξύ άλλων, σημαντική επιβεβαίωση της ανάπτυξης του βουλγαρικού εθνικιστικού κινήματος σε σχέση με το ελληνικό.
15) Το τελευταίο δημοσίευμα (23 Απριλίου 1911) από την Εστία, που θα μας απασχολήσει εδώ, είναι κατά την γνώμη μου το πιο σημαντικό, αν και αρκετά μεταγενέστερο, όταν οι Βούλγαροι φοιτητές είχαν ήδη επιστρέψει στην Βουλγαρία από την Αθήνα. Αναφέρεται στο γεγονός της παρουσίας μεταξύ των Βουλγάρων φοιτητών που επισκέφθηκαν την Αθήνα, ενός από τους συντάκτες της βουλγαρικής εφημερίδας Ντνέβνικ [Дневник]. Η εφημερίδα αυτή εκδιδόταν από το 1902 έως το 1944 και αποτελούσε μία από τις πιο γνωστές στην Βουλγαρία, λόγω, μεταξύ άλλων της έκδοσής της με σύγχρονα μέσα[6]. Ο συντάκτης - συγγραφέας με την αναφορά του για τον πρωθυπουργό της Ελλάδος Ελευθέριο Βενιζέλο που αποδεχόταν ευνοϊκά την ένταξη της Ελλάδας στην Βαλκανική Ένωση, αλλά κυρίως με την αναφορά του για τον Ελληνικό στρατό και τις μεταρρυθμίσεις για την αναδιοργάνωσή του που πραγματοποιούνταν το ίδιο διάστημα, επιβεβαίωσε την παραπάνω παρατήρηση για την στροφή του ποιήματος του Σουρή, ότι η Ελλάδα αντιμετωπιζόταν ως ένας χρήσιμος σύμμαχος εντός του αντιοθωμανικού Βαλκανικού Συνασπισμού. Η επίσκεψη των φοιτητών στην Αθήνα αντιμετωπιζόταν σαν ένα είδος συμβολικής επιβεβαίωσης της ένταξης της Ελλάδας στον συνασπισμό αυτό βλ. Σπυρίδων Πλουμίδης, Μεταξύ Επανάστασης και Μεταρρύθμισης- Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος και βενιζελισμός, 1909-1922 Διαδρομές ιστορίας, Εκδόσεις Πατάκη, 2020.
16) Το δημοσίευμα της Πολιτικής Επιθεώρησης της Κωνσταντινούπολης της 10ης Απριλίου περιγράφει την αναχώρηση των Βουλγάρων φοιτητών με ατμόπλοιο από την Βουλγαρία με προορισμό το λιμάνι του Πειραιά, στην οποία παρευρέθησαν ο πρεσβευτής της Ελλάδας στην Βουλγαρία καθώς και αντιπρόσωποι των ελληνικών εθνικών ιδρυμάτων στην Σόφια.
17) Στο επόμενο δημοσίευμά της (17 Απριλίου 1911) η Πολιτική Επιθεώρηση επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η επίσκεψη των Βουλγάρων φοιτητών στην Αθήνα αποτελεί σημαντικό κομμάτι της υπό σύσταση Βαλκανικής συμμαχίας, με στόχο "την ανεξαρτησία των Βαλκανίων", δηλαδή των περιοχών των Βαλκανικών χριστιανικών πληθυσμών που διαβιούσαν ακόμα "εν τη Οθωμανική Αυτοκρατορία". Σε αυτούς ακριβώς τους διαβιούντες εν τη Οθωμανική Αυτοκρατορία Έλληνες και Βούλγαρους αναφέρεται ότι επεκτείνεται η διαδικασία της διαβαλκανικής συνεννόησης, που μαρτυρείται από την συνάντηση μεταξύ του Έξαρχου της Βουλγαρίας Ιωσήφ του Α΄ (1877 - 1915) και του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Ιωακείμ του Γ΄ (1901 - 1912), που πραγματοποιήθηκε στο προσεχές διάστημα[7].
18) Στο δημοσίευμα της 24ης Απριλίου του 1911 η Πολιτική Επιθεώρηση παρουσιάζει την επιστροφή των Βουλγάρων φοιτητών με το ατμόπλοιο στο ίδιο σημείο από όπου και αναχώρησαν, αλλά και τον πολιτικό αντίκτυπο που είχε η επίσκεψή τους σε πολιτικούς κύκλους και στον τύπο της Βουλγαρίας. Εξετάζει περισσότερο την άποψη για αυτό το γεγονός που εξέφρασε η Βουλγαρική εφημερίδα Μιρ [Мир][8].
19) Η εφημερίδα Μιρ [Мир] άνηκε στο Δημοκραρτικό Κόμμα της Βουλγαρίας, που ιδρύθηκε το 1894, στο οποίο πολιτικά εντασσόταν ο νέος Υπουργός Εξωτερικών της Βουλγαρίας Ιβάν Γκέσοβ. Στο τελευταίο δημοσίευμα της 1ης Μαΐου από την Πολιτική Επιθεώρηση που παρατίθεται εδώ, αναφέρεται η παρουσία του Γκέσοβ, στην εκκλησιαστική δοξολογία του Αγίου Γεωργίου (24 Απριλίου 1911), που τελέστηκε στον ιερό ναό της ελληνικής πρεσβείας της Σόφιας και τιμήθηκε ιδιαιτέρως από τους ευρισκόμενους στην Βουλγαρία ελληνικούς πληθυσμούς. Ο Έλληνας πρεσβευτής στην Σόφια Πάνας, έλαβε μάλιστα χαιρετιστήριο μήνυμα με ευχές και συγχαρητήρια από τον βασιλιά της Βουλγαρίας Φερδινάνδο (1887 - 1918), πιθανόν λόγω της προαναφερθείσας υποδοχής που επεφύλαξε στους Βούλγαρους φοιτητές που επέστρεφαν από την Αθήνα.
~~~
[1] М. Досталь. Предисловие к сборнику: Славянское движение ХIХ-ХХ веков: Съезды, конгрессы, совещания, манифесты, обращения. М., 1998; А. Н. Горяйнов, Славянская идея и русская эмиграция в Болгарии (по материалам журнала «Славянски глас», 1920-1933 гг.), 1999 / Славянский альманах, с. 133.
[2] Плеханов Андрей Евгеньевич, Россия и Балканские войны 1912 - 1913 гг., Исторические, философские, политические и юридические науки, культурология и искусствоведение. Вопросы теории и практики, Тамбов: Грамота, 2015. № 4 (54): в 2-х ч. Ч. ИИ. Ц. 135-139. ИССН 1997-292Х
[3] Веселин Хаджиниколов, Интернационалистическите традиции на Българската Комунистическа Партия, Издателството на Българската Комунистическа Партия, София, 1962, 32 - 37, 41 - 45; Αλέκος Παπαπαναγιώτου, Το Μακεδονικό Ζήτημα και το Βαλκανικό Κομμουνιστικό Κίνημα 1918 – 1939, Αθήνα, Θεμέλιο, 1992, σ. 19 – 30; Васил Коларов. Избрани произведения. Том първи 1903 - 1923, София, Издателство на Българската Комунистическа Партия, 1954, с. 254 – 258.
[4] Ευδοκία Γιαννάτη, Εφημερίς των Κυριών (1887-1917): αναπαραστάσεις και επαναπροσδιορισμοί γυναικείων ταυτοτήτων στον ιδιωτικό και δημόσιο χώρο: απόψεις διδασκαλισσών για τη γυναικεία εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλοσοφίας – Παιδαγωγικής, Τομέας Παιδαγωγικής, Θεσσαλονίκη, 2020, σ. 30 – 32.
[5] Ташев, Ташо. Министрите на България 1879-1999. София, АИ „Проф. Марин Дринов“ / Изд. на МО, 1999. ISBN 978-954-430-603-8 / ISBN 978-954-509-191-9. с. 118 – 120.
[6] Тодор Панайотов. Вестникарските предприятия на медийния магнат Атанас Дамянов // НБУ. 2014. Посетен на 24 януари 2021.
[7] Για αυτήν την συνάντηση παρατίθενται πολλές λεπτομέρειες κείμενο που εντοπίζεται στον παρακάτω σύνδεσμο: V. Цариградската патриаршия https://www.petkohinov.com/pravoslavie/03/snegarov/sneg-shizmata-fener1.html.
[8] Για την εφημερίδα αυτή, που εκδιδόταν από το 1894 έως το 1944 υπάρχει πρόσβαση στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών στον παρακάτω σύνδεσμο: Дигитална библиотека с броевете на вестника, Централна библиотека на БАН http://papers.cl.bas.bg/mir/
Page updated
Google Sites
Report abuse